لیکا در کشاورزی

با توجه به گسترش زندگی شهری و کم شدن زمین بشر به فکر استفاده از پشت بام ها و تراس ها برای کاشت گیاه افتاد. این کار سبب شد که بشر بتواند از فضا بهتر استفاده نماید و همچنین بر زیبایی محیط زندگی خود بیفزاید. برای پرورش گیاهان در این شرایط نیاز به بستر کشت مناسب می باشد. لیکا این .عمل را به خوبی انجام می دهد و صداگیر خوبی نیز محسوب می‌شود. همچنین لیکا به دلیل امکان ذخیره رطوبت فاصله میان دو آبیاری را طولانی تر می کند و عاملی برای آسودگی خاطر در مسافرت  می باشد

روش استفاده از لیکا در جعبه‌های گلدانی:

ته گلدان را با قشری از دانه‌های درشت برای زهکشی پر می‌کنیم و بقیه گلدان را با مخلوطی از لیکا و خاک خوب زراعی به نسبت ۱ به ۳ پر می‌نماییم. کاربرد لیکا سبب بهبود تهویه، نفوذ آب و همچنین افزایش ذخیره آب می‌گردد. خاک خوب زراعی هم مواد غذایی را برای رشد گیاه در اختیار آن قرار می‌‌‌دهد.
استفاده از لیکا درباغچه‌های پشت بام: پشت بام‌ها فضاهای بازی هستند که عموماً از آن ها استفاده نمی‌شود. امروزه با استفاده از لیکا می‌توان این فضاهای بدون استفاده را برای بهبود شرایط فضای سبز مورد استفاده قرار داد.
یک باغ پشت بامی باید دارای شرایط زیر باشد:
۱- داشتن شیب مناسب برای خروج هرز آب: در ساختمان هایی که برای خروج آب باران شیب بندی انجام شده است، نیاز به شیب اضافی نیست.
۲- عایق بودن در مقابل نفوذ آب و هم چنین غیرقابل نفوذ بودن در برابر نفوذ ریشه.
۳- لایه زهکش باغچه‌های موجود در پشت بام؛ پاسیو و جعبه گلدانی به علت نداشتن ارتباط با زمین، نسبت به خشکی حساس‌تر می‌باشند. چراکه نه تنها با منبع آب موجود در زمین ارتباط ندارند، بلکه در معرض جریان باد، آفتاب و هوای گرم نیز می‌باشند.
در این حالت به بستری نیاز داریم که علاوه بر دفع آب اضافی، بتواند مقداری آب نیز در خود نگه دارد. در واقع آب مازاد بر ظرفیت خاک، به بخش پایین نفوذ می‌کند و مقداری از طریق لایه زهکش دفع می‌شود و مقداری هم در این لایه باقی می‌ماند تا در شرایط کم آبی به روش مویینگی در دسترس ریشه گیاه قرار گیرد. بهترین حالت برای یک باغچه در پشت بام این است که سطح آب در قشر زهکش پایدار بماند. این کار را می‌توان با قرار دادن یک شیر آب و یا یک شناور خودکار تأمین کرد. ضخامت لایه زهکش بستگی به گیاه دارد ولی در حالت عمومی یک لایه ۳ سانتیمتری برابر تأمین زهکشی کافی است.
۴- صفحه فیلتر: صفحه‌ای است که در بالای لایه زهکش قرار دارد و اجازه تبادل آب در جهت بالا و پایین را می‌دهد، ولی از خروج املاح جلوگیری می‌کند

بیشترین تجمع ریشه های مویین (ریشه هایی که عمل جذب آب و مواد غذایی را انجام می دهند) در اطراف آبچکان درخت – خصوصاً در محدوده سایه انداز تا کمی جلوتر از آبچکان- می باشد که تا حدود ۲۵% و حداکثر تا ۵۰ % شعاع سایه انداز درخت پراکنده اند. لازم به ذکر است که حداکثر تراکم ریشه ها در منطقه ای است که رطوبت دارد. در این محدوده به مرور زمان و دراثر چکه آب،‌ خاک فشرده می شود و د رنتیجه نفوذ ریشه ها کاهش می یابد. دراین صورت آب در پای درخت جاری خواهد شد و روانی آب سبب شسته شدن خاک می گردد. درصورت ثابت نگه داشتن قابلیت نفوذ خاک و همچنین تهویه کافی آن در عمق بیشتر،‌ می توان امکان نفوذ ریشه را به سطوح پایین تر فراهم آورد تا د راین صورت از مواد غذایی موجود در سطح پایین تر هم به نحومطلوب تری استفاده شود.
کاربرد نمک های ضد یخ در زمستان در خاک های با نفوذ پذیری کم- که در آنها ریشه ها در سطح تجمع می یابند مشکلات شدیدی به وجود می آورد. این نمک ها به علت نفوذ کم این خاک ها در سطح خاک باقی می مانند و تا زمانی که آبیاری انجام گیرد مشکلی ایجاد نمی کنند. ولی درموقع کم آبی وجود نمک زیاد در خاک سبب پسابیدن ریشه ها و پلاسمولیز شدن آن می شود. درصورت وجود نفوذپذیری کافی درخاک، این نمک ها به بخش های پایین تر نفوذ می کنند و از غلظت آن در واحد حجم خاک کاسته می شود. همچنین به علت نفوذ آب به اعماق بیشتر خاک، مقداری آب در بخش های پایین تر خاک ذخیره می شود که در زمان کم آبی توسط  ریشه های پایین جذب می شود و یا از طریق اثر لوله های مویین بالا می آید و مورد استفاده گیاه قرار می گیرد.
برای بالا بردن نفذ پذیری خاک این محدوده را باید تا عمق ۸۰ س م حفر نمود و لوله زهکشی را به ارتفاع کمی بیش از ۸۰ س م بطور عمودی در آن قرار داد (لوله زهکش باید کمی بالاتر از سطح خاک باشد). سپس اطراف آن را برای افزایش نفوذ آب و هوا به عمق لیکای دانه بندی شده پر کرد. لوله ای که به عنوان زهکش به طور عمودی در این محدوده قرار می گیرد دارای سوراخ های زیادی می باشد که تبادلات هوا و آب در آن به آسانی انجام گیرد. برای دانه بندی مناسب، ابتدا با اطراف لوله دانه های درشت و بعد با یک لایه از دانه های متوسط پر می شود و سپس بقیه نقاط خاکبرداری شده با مخلوط به نسبت مساوی لیکا و خاک زراعی پر می شود

در این گونه مکان ها بر اثر رفت وآمد زیاد فاصله بین ذرات خاک به تدریج کم و خاک فشرده می شود. در اثر فشردگی خاک، گیاهان از دو راه آسیب می بینند:
الف) کمبود هوا که سبب فعالیت های غیر هوازی می شود.
ب) دراثر نفوذ کم آب در این زمین ها،  استخرهای آبی در سطح زمین ایجاد می گردد که سبب از بین رفتن چمن های موجود در اثر پوسیدگی ریشه می شود و نیز تا زمان فروکش کردن آب، زمین را غیر قابل استفاده می سازد.
مسایل فوق وجود یک لایه رویی با ثبات ساختمانی و نفوذ پذیری بالا را اجباری می نمایند.

روش استفاده از لیکا در زمین های ورزشی  وچمن پارک ها:

در قشر زیرین از دانه لیکا به قطر ۱۰ تا ۱۶ م م و به ضخامت ۱۰ س م به عنوان لایه زهکش استفاده می شود. پس از آن از مخلوطی از خاک باغچه و لیکا به نسبت ۳ به ۱ لیکای دانه ریز تا قطر ۶ م م استفاده می شود. نتایج آزمایش ها نشان می دهد که این حالت بهترین ترکیب از لحاظ رشد ریشه و دوام آن می باشد. نفوذ آب در چنین ترکیبی بیشترین مقدار ممکن است.

اکثر گیاهانی که از گلفروشی‌ها خریداری شده‌اند دارای خاک مستعمل می‌باشند و پس از مدتی به علت آبیاری مداوم دچار کمبود اکسیژن می‌شوند. این امر موجب ریزش برگ در گیاهان زینتی می‌گردد. بنابراین با جایگزینی لیکا با خاک این گلدان‌ها، می‌توان مشکل تهویه را حل کرد. مقدار لیکای مصرفی و همچنین روش عمل همانند کاشت گل در گلدان و باغچه‌های پشت بام است.

استفاده از لیکا در قلمه‌زنی و ریشه‌زایی:

خاک مناسب قلمه‌زنی باید دارای تخلخل زیاد باشد، به طوری که آب ماندگی در خاک به وجود نیاید. آب ماندگی در پای قلمه پوسیدگی ایجاد می‌نماید.
برای حل این مشکل تا حد امکان از ماسه استفاده می‌نمایند. استفاده از ماسه مانع ازآب ماندگی در پای قلمه‌ها می‌شود و همچنین سبب تهویه مناسب می‌گردد. استفاده از ماسه دو مشکل اساسی دارد:
اول، سرعت نفوذ آب در ماسه زیاد است و در صورت زیاد شدن فاصله دو آبیاری، قلمه‌ها با مشکل کم آبی مواجه می‌شوند.
دوم، امکان وجود بیماری‌ها و آفات به صورت نهفته در ماسه‌ها وجود دارد. این آفات در شرایط مساعد گلخانه و تحت آبیاری و رطوبت کافی شروع به فعالیت می‌نماید و سبب از بین رفتن قلمستان می‌گردند. در حالی که لیکا ضمن دارا بودن  ویژگی‌های  مهم ماسه- تهویه  و زهکشی مناسب- به دلیل حرارت دیدن تا دمای c11000، عاری از هرگوه بیماری و آفت می‌باشد و هم چنین  قابلیت نگهداری آب در آن زیاد است.

حفاظت از ریشه در هنگام تعویض گلدان:

چنانچه خاک گلدان به موقع تعویض نشود، گیاه زرد و ضعیف می‌گردد. معمولاً زمان تعویض گلدان را می‌توان به آسانی تشخیص داد. در این زمان ریشه‌ها در اطراف جدار گلدان‌ها تجمع می‌کنند و توده متراکمی را تشکیل می‌دهند. اگر خاک در هنگام تعویض گلدان سفت باشد، تعویض موجب آسیب دیدگی ریشه‌ها می‌شود. همچنین جداکردن گل از گلدان نیز مشکل خواهد بود. اما در صورت استفاده از لیکا- که دارای خلل و فرج کافی جهت ریشه‌زایی می‌باشد- با قطع آبیاری به مدت دو تا سه روز و کم کردن رطوبت خاک، با برگرداندن گلدان مقداری از خاک و لیکا که به ریشه پیوسته‌اند از بقیه خاک جدا و گیاه با ریشه سالم از گلدان و بقیه خاک اضافی جدا می‌شود. بعد از جداکردن گل از گلدان، ابتدا ته گلدان را با مخلوط دانه‌های ریز و خاک زراعی به نسبت پر می‌کنیم. قبل از گذاردن در جاگلدانی، آن را به طور کامل آبیاری می‌نماییم. یک ساعت پس از آبیاری، آب‌های اضافی در جاگلدانی جمع می‌شود. آبیاری بعدی باید کمی دیرتر- در زمانی که خاک گلدان کمی خشک شده باشد- انجام گردد. این حالت برای بسیاری از گل‌ها و گیاهان زینتی مطلوب است.

یک بام سبز، بامی است که مقدار یا تمامی آن با پوشش گیاهی و خاک، یا با محیط کشت روینده، پوشانده می شود.

مزايای استفاده از ليکا بجاي خاک معمولی در بام سبز

۱- کاهش وزن بار مرده خاک تا ۳۰۰ درصد .
۲- کاهش آب مورد نياز و کاهش دفعات آبياری
۳- افزايش عايق بندی حرارتی و صوتی بام
۴- کاهش عمق خاک مورد نياز بدليل حفاظت ريشه ها در عمق کمتر
۵- حفاظت بيشتر از لايه های زيرين ايزولاسيون
۶- عدم آسيب و خورندگی ساير اجزا بدليل نداشتن مواد مضر
۷- کاهش آفاتی که در خاک ممکن است بوجود آيند که جهت اصلاح بستر خاک ناگزير به تعويض خاک گردند.

انواع بامهای سبـــز

بامهای سبز می توانند در انواع متمرکز ، فشرده ، نیمه متمرکز  و گسترده یا وسیع بسته به عمق متوسط کشت و میزان تاسیسات مورد نیاز طبقه بندی شوند. بامهای سنتی سبز که نیازمند عمق متعارفی از خاک برای رشد گیاهان حجیم و چمن معمولی می باشند، بعنوان بام های سبز متمرکز مطرحند.این نوع بامها نیازمند آبیاری، کوددهی و سایر مراقبتها می باشند. در مقابل، بامهای سبز وسیع یا گسترده، به عنوان سیستمهای خودنگهدار در نظر گرفته شده و به حداقل تاسیسات نگهداری، شاید تنها یکبار در سال هرس یا کوددهی برای افزایش رشد گیاهان، نیاز دارند. این نوع از بامهای سبز می توانند در لایه بسیار نازکی از خاک  که اغلب از کودهای آلی با فرمول ویژه استفاده می شود، قرار گیرند . بدین ترتیب بام هاي متمركز، محيط كشت ژرف و عميقي دارند و در دسترس هستند و مي توانند به عنوان يك فضاي باز در نظر گرفته شوند. مثالي از يك بام سبز متمركز، بام مركز Manulife است كه در بالاي يك پاركينگ قرار گرفته است. بام سبز ۲۵ ساله اي كه در جاي مناسبی با درختان بالغ و تنومندش، مستقر شده است.
در مقابل، بام سبز گسترده، محيط كشت سطحي و كم عمقي دارد و معمولاً قسمتي از يك سيستم بامي و قسمتي از ساختار ساختمان سبز مي باشد. يك بام سبز گسترده به طور كلي در دسترس و مورد استفاده کارکردی نيست. بام شرکتMountain Equipment نمونه اي از يك بام سبز گسترده مي باشد كه در سال ۱۹۹۸ ساخته شده است.
طبقه بندی دیگر در خصوص بامهای مسطح و شیبدار است. بامهای سبز شیبدار، مشخصه برجسته بسیاری از ساختمانهای اسکاندیناویایی هستند که نیازمند طراحی ساده تری در قیاس با بامهای تخت می باشند. چرا که شیب بام کاهش خطر نفوذ آب از طریق سازه بام را با استفاده از لایه های آب بندی و زهکشی کمتری نسبت به بام تخت موجب می گردد.
در تمامي انواع مختلف بام سبز استفاده از خاک ليکا پيشنهاد مي گردد.

مزایای بامهای سبز

• تامین فضایی سازگار و مطبوع برای کاربران ساختمان – به دلیل قراردادن حیاط و پاسیو

• امکان پرورش میوه جات، سبزیجات و گلها

• کاهش بار گرمایش (با افزودن توده و لایه عایق حرارتی) و سرمایش بنا (ازطریق سرمایش تبخیری) به ویژه اگر بصورت شیشه ای بوده و بعنوان گلخانه و یا سیستم گرمایش غیرفعال خورشیدی عمل نماید. بر اساس پژوهشی که در سال ۲۰۰۵ توسط Brad Bass از دانشگاه تورنتو انجام یافت، نشان داده شد که بامهای سبز می توانند اتلاف گرمایش و مصرف انرژی را در زمستان به مقدار قابل توجهی کاهش دهند

•  کاهش اثرات گرمایش و تغییرات آب و هوایی شهری

• افزایش محدوده زندگی (بامهای سبز می توانند بعنوان فضای تفریح، استراحت مورد استفاده قرارگیرند)

• کاهش سیلاب

• تصفیه هوا و کاهش CO2 هوا

• كاهش و تعدیل شدت صداهايي كه وارد ساختمان مي شوند

•  افزایش زیستگاه جانداران در مناطق مسکونی

•  بهبود مناظر اطراف ساختمان با فراهم كردن يك فضاي سبز زيبا

• بالا بردن طول عمر غشاي بام (دو يا سه بار بیشتر) با محافظت از آن در برابر اشعات UV مضر و صدمات آب و هوايي

• افزایش ارزش ملك